Гісторыя БДЭУ

На цяперашняй тэрыторыі Беларусі да рэвалюцыі не было вышэйшых навучальных установаў. У 1919 г. Наркамасветы прыняў пастанову "Аб арганізацыі 15-ці савецкіх універсітэтаў", аднак у выніку інтэрвенцыі ажыццявіць намечанае не прадставілася магчымым.

Адным з першых быў адкрыты Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт, дзе рыхтавалі спецыялістаў эканамічнай накіраванасці. Аднак нарастальная запатрабаванне дзяржавы ў адукаваных працаўніках знайшло адлюстраванне ў рэзалюцыі лістападаўскага Пленума ЦК ВКП(б) 1929 г. "Аб кадрах народнай гаспадаркі". У ёй гаварылася аб неабходнасці паляпшэння падрыхтоўкі эканамістаў рознага профіля. Ужо ў 1930 г. на базе БДУ быў створаны самастойны факультэт народнай гаспадаркі з пяццю аддзяленнямі: прамысловым, сельскагаспадарчым, планава-статыстычным, фінансавым і кааператыўным.

У 1931 г. на базе факультэта грамадскіх навук БДУ ў адпаведнасці з рэзалюцыяй пастановы СНК БССР № 215 ад 7 ліпеня 1931 г. былі створаны 3 самастойныя інстытуты: Планава-эканамічны, Фінансава-эканамічны і Інстытут спажывецкай кааперацыі (Кааператыўны) рознага адміністрацыйнага падпарадкавання. Гэтыя інстытуты з'явіліся прабацькамі нашай ВНУ. Праіснавалі яны ўсяго каля двух год. Выпускі склалі 335 чал. Аднак вопытных эканамічных кадраў не хапала, бо размеркаванне спецыялістаў ішло па ўсёй краіне (ад Брэста да Камчаткі і Далёкага Усходу).

1933

20 мая 1933 г. СНК БССР прыняў пастанову № 721 аб арганізацыі на базе трох вышэйзгаданых інстытутаў новай навучальнай установы, якая спачатку была названа Інстытутам народнай гаспадаркі з месцазнаходжаннем у г. Мінску. Гэты дзень і лічыцца днём нараджэння нашага ўніверсітэта.

Да восені 1933 г. Дзяржплан БССР зацвердзіў статус Беларускага дзяржаўнага інстытута народнай гаспадаркі (БДІНГ) і працоўны факультэт пры ім.

У 1933/34 навучальным годзе ў ВНУ працавала больш за 100 выкладчыкаў, сярод іх: акадэмік І.А. Пятровіч; 14 прафесараў - П.М. Кірушын, М.С. Галенда, М.І. Арленка, Г.А. Чорны, А.А. Манаў, П.І. Пінчук, С.П. Маргелаў, Я.Г. Ракаў, І.С. Выгодскі і інш.; 34 дацэнта - А.В. Гурло, В.М. Сыцько, М.А. Івашчанка, Г.С. Аляксандраў, П.І. Стральцоў, А.М. Арцымовіч, Ф.П. Садоўскі, Д.Я. Сакалоўскі, С.А. Эльянаў і інш.; 46 асістэнтаў і 6 інжынераў.

1935

20 студзеня 1935 г. па просьбе калектыву інстытута ўрад рэспублікі прыняў пастанову аб прысваенні БДІНГ імя В.У. Куйбышава, якое ён насіў да 1992 г.

Са стварэннем БДІНГ палепшылася арганізацыя навучальнага працэсу, павялічыліся наборы абітурыентаў, пашырылася і ўмацавалася матэрыяльная база ВНУ. Амаль штогод некалькі выпускнікоў атрымлівалі накіраванне на працу ў Дзяржплан БССР, у цэлым размяркоўваліся яны па ўсёй былой краіне.

1941

Страты, нанесеныя фашысцкай агрэсіяй 1941-1945 гг., велізарны. Многія выпускнікі перадваенных гадоў не вярнуліся з вайны. Разбураны былі навучальныя карпусы, знішчана абсталяванне кабінетаў, лабараторый, кафедр, спалена і часткова вывезена за мяжу бібліятэка.

1944

28 кастрычніка 1944 г. наша ВНУ, кіруючыся пастановай Савета народных камісараў, аднавіла сваю дзейнасць. Рэгулярныя заняткі пачаліся 1 сакавіка 1945 г. у вячэрнюю змену ў будынку сярэдняй школы № 12 па вул. Мяснікова. У 1945 г. было толькі 12 выкладчыкаў і 54 студэнты; у 1945/46 навучальным годзе - 38 выкладчыкаў і 252 студэнта; бібліятэка налічвала ўсяго 6000 кніг. У 1945 г. па рашэнні вучонай рады 11 студэнтаў (выпуск 1941 г.) атрымалі дыпломы. 2 сакавіка 1946 г. адбыўся першы пасляваенны выпуск студэнтаў. Яго склад - 71 чал., сярод якіх 22 - удзельнікі Вялікай Айчыннай вайны. Пачыналі яны вучобу яшчэ ў даваенны час.

Усяго за 1946-1950 гг. было падрыхтавана 455 спецыялістаў.

1950

3 студзеня 1950 г. была здадзена ў эксплуатацыю першая частка навучальнага корпуса па вул. Свярдлова, 7. Другая - у 1952 г., апошняя - у 1954 г.

У той час частка першага навучальнага корпуса, уведзеная ў другую чаргу, была аддадзена пад інтэрнат для дзяўчын. Прыём павялічыўся, інтэрнатаў не было. Выдатны выхад са становішча! Цяпер у нас цэлы гарадок - 8 інтэрнатаў.

1983

Наша ВНУ за заслугі ў падрыхтоўцы кваліфікаваных спецыялістаў народнай гаспадаркі і развіццё навуковых даследаванняў 28 красавіка 1983 г. была ўзнагароджана ордэнам Працоўнага Чырвонага Сцяга.

1992

20 студзеня 1992 г. Беларускі дзяржаўны інстытут народнай гаспадаркі пастановай Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь № 21 быў пераўтвораны ў Беларускі дзяржаўны эканамічны ўніверсітэт.

1997

БДЭУ афіцыйна быў нададзены статус вядучай навучальнай установы ў галіне падрыхтоўкі эканамічных кадраў.

2004

БДЭУ стаў першым універсітэтам у рэспубліцы, які арганізаваў студэнцкі кірмаш вакансій. З таго часу такія мерапрыемствы праводзяцца ў ВНУ штогод.

2008

Распрацаваны і ўкаранёны адукацыйныя стандарты спецыяльнасцей 1-й ступені вышэйшай адукацыі.

У сувязі з 75-годдзем БДЭУ прысуджаны Ганаровы дзяржаўны сцяг Рэспублікі Беларусь.

2010

БДЭУ адной з першых сярод ВНУ краіны сертыфікавана па міжнароднай сістэме менеджменту якасці СТБ ISO 9001-2009.

2012

Распрацаваны і ўкаранёны адукацыйныя стандарты спецыяльнасцей II ступені вышэйшай адукацыі.

2014

Уведзена рэйтынгавая сістэма ацэнкі ведаў, уменняў і навыкаў навучэнцаў.

Прысвоены статут навуковай арганізацыі.

2015

Заснаваны філіял БДЭУ "Мінскі дзяржаўны гандлёвы каледж".

2016

Адкрыты філіялы БДЭУ "Мінскі фінансава-эканамічны каледж" і "Навагрудскі гандлёва-эканамічны каледж". Пацверджаны сертыфікат адпаведнасці сістэмы менеджменту якасці патрабаванням міжнародных стандартаў СТБ ISO-2015.

Па ўзгадненні з Міністэрствам па падатках і зборах Рэспублікі Беларусь пачала функцыянаваць навукова-даследчая лабараторыя актуальных праблем падаткаабкладання і падатковай палітыкі.

2017

Укаранёна дыстанцыйная форма атрымання вышэйшай адукацыі.

2018

Стартаваў эксперыментальны праект "Удасканаленне дзейнасці ўстаноў вышэйшай адукацыі на аснове мадэлі "Універсітэт 3.0"", накіраваны на комплекснае развіццё навукова-даследчай, інавацыйнай і прадпрымальніцкай інфраструктуры ўстановы вышэйшай адукацыі ў мэтах стварэння інавацыйнай. прадукцыі і камерцыялізацыі вынікаў інтэлектуальнай дзейнасці.

2019

Адкрыта галіновая лабараторыя антыманапольнага і цэнавага рэгулявання, рэгулявання ў галіне гандлю на базе Міністэрства антыманапольнага рэгулявання і гандлю Рэспублікі Беларусь.

Створаны Інавацыйны бізнес-інкубатар факультэта эканомікі і менеджменту.

БДЭУ стаў удзельнікам інвестыцыйнага праекта "Мадэрнізацыя вышэйшай адукацыі Рэспублікі Беларусь", распрацаванага ў рамках развіцця вышэйшай адукацыі па ініцыятыве Міністэрства адукацыі ва ўзаемадзеянні са спецыялістамі Сусветнага банка.

2021

Укаранёны сумесныя адукацыйныя праграмы аб выдачы двух дыпломаў магістра па спецыяльнасцях: "Эканоміка" (ІРНІТУ) і "Бізнес-адміністраванне" (БДЭУ).

Адкрыты прафілізацыі магістратуры з падрыхтоўкай спецыялістаў на англійскай мове па спецыяльнасцях "Юрыспрудэнцыя", "Сусветная эканоміка", "Маркетынг".

Нашы выпускнікі - наш гонар!

П.Л. Коханаў - ганаровы выпускнік 1936 г., былы міністр фінансаў БССР, Старшыня Дзяржплана Беларускай ССР, нам. Старшыні Савета Міністраў Беларускай ССР.
М.Г. Ткачоў - выпускнік 1939 г. - стаў беларускім пісьменнікам, сакратаром Саюза пісьменнікаў БССР, дырэктарам выдавецтва "Мастацкая лiтаратура".
Дзіўны лёс нашага выпускніка 1947 г. В. Праташчыка - партызана, удзельніка ВАВ, які дайшоў да Берліна. Займаючыся навукова-даследчай працай у Інстытуце хіміі АН БССР, ён паспяхова абараніў дысертацыю па тапахімічных ператварэннях цвёрдых рэчываў, стаў заслужаным вынаходнікам СССР (1980). Яго вынаходкі па змазачных рэчываў дазволілі зэканоміць дзяржаве значныя фінансавыя сродкі.
Выдатныя выпускнікі:
• 1949 г. - А.Е. Гурыновіч - міністр замежных спраў (1966 - 1990);
• 1950 г. - Ф.В. Баравік - будучы рэктар (1969-1991);
• 1953 г. - М.А. Сухій - Герой Сацыялістычнай Працы; У.В. Міласердаў – дырэктар ВНТІЭПК ў АПК Расіі, чл.-кар. УАСГНІЛ, д-р экан. навук, праф., акадэмік РАН; А.І. Ківейша - д-р экан. навук, ганаровы праф. БДЭУ;
• 1957 г. - М.С. Куняўскі - прэзідэнт Саюза прадпрымальнікаў і арандатараў, д-р экан. навук, праф.; М.А. Сташанкоў - міністр гандлю БССР;
• 1958 г. – П.А Капітула – начальнік аналітычнага Цэнтра адміністрацыі Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь, памочнік Прэзідэнта, д-р экан. навук;
• 1960 г. – В.С. Клепча - кіраўнік Белканторы Дзяржбанка БССР;
• 1961 г. - У.І. Ганчарык - старшыня Беларускай рады прафсаюзаў;
• 1965 г. – У.П. Дзем'яновіч - міністр гандлю Рэспублікі Беларусь;
• 1966 г. – К.З. Церах - старшыня Белкаапсаюза, нам. Старшыні Рады Міністраў БССР, міністр гандлю СССР;
• 1967 г. - У.М. Нічыпаровіч - міністр статыстыкі і аналізу Рэспублікі Беларусь;
• 1969 г. - П.Г. Нікіценка - чл.-кар. НАН Беларусі, д-р экан. навук, праф., дырэктар Інстытута эканомікі НАН Беларусі;
• 1971 г. - А.П. Морава - міністр працы і сацыяльнай абароны Рэспублікі Беларусь;
• 1975 г. – П.А. Казлоў - міністр гандлю Рэспублікі Беларусь;
• 1977 г. - М.П. Корбут - міністр фінансаў Рэспублікі Беларусь;
• 1979 г. - П.У. Дзік - міністр фінансаў Рэспублікі Беларусь;
• 1981 г. – У.Р. Цалко - старшыня Камітэта па праблемах наступстваў катастрофы на Чарнобыльскай АЭС;
• 1985 г. - С.М. Домаш - старшыня Гродзенскага аблвыканкама;
• 1985 г. – П.У. Калаур - старшыня Праўлення Нацыянальнага банка Рэспублікі Беларусь;
• 1989 г. – Л.П. Козік - віцэ-прэм'ер урада Рэспублікі Беларусь.
Мы памятаем і шануем ветэранаў, удзельнікаў Вялікай Айчыннай вайны, якія годна абаранялі радзіму, а затым мабілізавалі волю для засваення навук і перадачы ведаў маладому пакаленню. Гэта А.Я. Белахвосцікаў, З.З. Дудзіч, А.Р. Кулікоў, А.С. Левановіч, І.Л. Сацункевіч, А. Петухоў, Д. Цыганкоў, А. Гальчэня, А. Кучынскі, Н. Фралоў і інш.
Больш за 100 удзельнікаў ВАВ - выкладчыкі і супрацоўнікі БДЭУ розных гадоў. Сярод іх: Ф.П. Вісюлін, Ф.В. Баравік, І.Я. Гапановіч, Ц.А. Зарубін, А.Г. Заўялкоў, І.Ф. Крук, М.А. Лісіцын, В.С. Маўрышчаў, М.С. Няхай, В.В. Асмалоўскі і інш.