БЕЛАРУСКI ДЗЯРЖАЎНЫ
ЭКОНАМIЧНЫ ЎНIВЕРСIТЭТ

27 студзеня ў чытальнай зале бібліятэкі БДЭУ сабраліся выкладчыкі і студэнты, каб паразмаўляць пра застылыя ў часе жахлівыя падзеі. Колькі б гадоў ні мінула, страшныя наступствы Халакосту будуць служыць падставай для спагады, трывогі і смутку. У дзень памяці ахвяр Халакоста дзяліліся сваімі думкамі і ведамі са студэнтамі прарэктар па выхаваўчай рабоце Сяргей Іванавіч Скрыба, дырэктар Інстытута сацыяльна-гуманітарнай адукацыі Даніла Рыгоравіч Дабрародні, намеснік дырэктара ІСГА Анастасія Алегаўна Буева і загадчыца кафедры эканамічнай гісторыі Наталля Іванаўна Палятаева.

«Які ў вас самы яркі ўспамін з дзяцінства?», - звярнулася да студэнтаў з пытаннем Наталля Палятаева. Хтосьці распавёў пра першую паездку на мора, хтосьці ўспомніў доўгачаканы падарунак… Але ж не так даўно скончыліся дні, калі дзеці маглі распавесці пра сваё дзяцінства толькі тое, як выбухалі бомбы, як не было ежы і як ім даводзілася выжываць у страшных. умовах. 27 студзеня 1945 года савецкія войскі ўвайшлі ў Аўшвіц (Асвенцым). Пасля вызвалення лагера частка баракаў была выкарыстана як шпіталь для былых вязняў. Пачаўся збор інфармацыі. Выдасканаленыя спосабы знішчэння людзей прывялі следчых у жах. Усе злачынствы былі даказаны. Дакладную колькасць загінуўшых у Асвенцыме ўстанавіць складана, бо многія дакументы былі знішчаны, а ўлік многіх ахвяр немцы проста не вялі. Да смерці там былі зусім іншыя адносіны… Пачынаючы з 1940 года, з акупаваных тэрыторый і Германіі ў канцэнтрацыйны лагер прыбывала да 10 эшалонаў з людзьмі ў дзень. У эшалоне было 40 і больш вагонаў. У кожным з іх знаходзілася прыблізна 80 чалавек. Падчас Нюрбергскага працэсу групе былых кіраўнікоў нацысцкай Германіі былі прад'яўлены абвінавачанні супраць міру і чалавечнасці. Міжнародны дзень памяці ахвяр Халакосту быў устаноўлены Генеральнай Асамблеяй ААН у 2005 годзе. Ініцыятарамі прыняцця дакумента выступілі Ізраіль, Канада, Аўстралія, Расія, Украіна, ЗША, а іх суаўтарамі – яшчэ больш за 90 дзяржаваў.

У аснове фашызму апынулася філасофія чалавеканенавісніцтва. З якой жорсткасцю нацысцкая Германія і калабарацыяністы пераследвалі і знішчалі габрэяў і іншых прадстаўнікоў розных этнічных і сацыяльных груп! Дырэктар ІСГА Даніла Дабрародні прапанаваў паглядзець на гэтую жорсткасць з пункту гледжання філасофіі: «Як у нямецкай культуры, якая выгадавала Гегеля і Канта, якія клапоцяцца аб маральнасці і духу чалавека, змаглі ўкараніцца такія ненатуральныя погляды? Але мы мусім разумець, што жорсткасць жыве ў кожным чалавеку. Калі любога змясціць у пэўныя ўмовы і даць простыя ўстаноўкі, такія як, напрыклад, "ты лепш, чым іншыя, і ты можаш паступаць з іншымі так, як захочаш", мы можам ператварыцца вось у такога страшнага звера. Вельмі важна не дапускаць думкі, што адны людзі лепшыя, чым іншыя. Нажаль, такая прырода чалавека. Навучыцца думаць і захоўваць цывілізаванасць значна складаней». Сяргей Іванавіч Скрыба прапанаваў маладому пакаленню пачынаць вывучаць гісторыю са сваёй сям'і, краіны: “Мы не можам называць сябе адукаванымі людзьмі, калі не ведаем гісторыю, але пачаць яе вывучаць трэба з сябе. У аснову гісторыі вашай сям'і пакладзены ўспаміны продкаў. Захоўвайце іх, аднаўляйце. І тады вы будзеце ведаць не проста сухія факты, а ўбачыце ўсё вачыма сваіх продкаў. Лепшае, што вы можаце зрабіць цяпер для сваёй будучыні, - гэта атрымаць годную адукацыю і разабрацца ў сваіх каранях. І таго, і іншага, пры дастатковай упартасці, вы дасягнеце ў БДЭУ. У нас ва ўніверсітэце праходзіць конкурс "Вялікая Айчынная вайна праз гісторыю сваёй сям'і". Сёння ёсць аблічбаваныя архівы і дамоўленасці. Мы можам дапамагчы вам сабраць гісторыю вашай сям'і і захаваць яе для будучых пакаленняў».

Тэма Халакосту закранула тэму не менш балючую - генацыд беларускага народа. Усе прысутныя звярнулі ўвагу на выставу, падрыхтаваную супрацоўнікамі бібліятэкі. На кніжных паліцах захоўваецца мноства ўспамінаў аб ваенных падзеях, якія закранулі кожную сям'ю. Гэтых кніг у свеце так шмат, што, здаецца, больш не знойдзецца месца для новых падобнага зместу. Але гэта не так. Няправільна думаць што тое, што было калісьці, - ніколі больш не адбудзецца. Гісторыі ўласціва паўтарэнне. І наша задача - не дапусціць гэтага.